Heerlijke geuren.

“Moet je eens ruiken”, zei mijn oma tegen mij. In haar lade met ondergoed zat een klein zakje. “Wat is dat?” vroeg ik haar. “Dat is Lavendel”, zei ze. “Lavendel?” vroeg ik. Daar had ik, 10 jaar oud indertijd, nou nog nooit van gehoord. Dus zei ze: “Moet je eens ruiken”.

Het rook heerlijk. En gelijk kreeg het woord ‘Lavendel’ een magische klank. Dat was een heerlijk ruikend goedje dat in geheimzinnige, knisperende zakjes zat. Als je die zakjes een beetje kneedde, werd de geur nog sterker.

“Dat kun je tussen je ondergoed stoppen”, zei ze. “Dan gaat het lekker ruiken”.

Het was pas jaaaren later dat ik in de gaten kreeg dat dat geheimzinnige goedje, Lavendel, gewoon een Plant was.

De rest van de wereld weet dat wel en zeker de mensen die een tuin hebben. Een prachtig, laag, grijsgroen plantje uit het Middellandse Zeegebied. Met hele mooie, paarse bloemetjes. Het is een perfecte plant voor bijen en hommels. In de zomer is het een drukte van belang bij lavendelplanten. Je kunt tegenwoordig zelfs lavendelhoning kopen. Blijkbaar hebben bijen op een lavendelkwekerij aan de nectar van al die lavendelplanten voldoende en hoeven ze geen andere planten meer te bezoeken. En het heeft natuurlijk die heerlijke geur.

Droge zaadjes.

Die heerlijke geur zit door de hele plant, maar met name in de zaadjes. Het zijn dan ook de zaadjes die in die zakjes zitten. Eind augustus, als de planten zijn uitgebloeid en de aren vol met zaadjes zitten, worden de stelen afgeknipt. Daarna wordt alles goed gedroogd. Dat drogen is heel belangrijk. Verzamel je lavendel en bewaar je je oogst in plastic zakjes, dan zie je na enkele dagen klontjes lavendel ontstaan. Je lavendel is gaan schimmelen. Die klontjes zijn lavendelzaadjes die door de schimmel aan elkaar zijn geplakt. En dat ruikt héél anders dan die heerlijke lavendelgeur. Dat geurt niet, dat meurt. Nee, lavendel moet door en door droog zijn om het goed te kunnen bewaren.

Is alles goed droog, dan worden de zaadjes van de steeltjes geritst en kun je ze in een stoffen zakje doen. Of in een flesje olie, voor olie met lavendelgeur. Of in een schaal potpourri. Of in de biobak, als je denkt: wat moet ik ermee. Of op de composthoop. Maar als je denkt dat je daarmee je composthoop kunt parfumeren kom je bedrogen uit. Want wat gebeurt er in de composthoop? Precies, alles wordt afgebroken. Door schimmels. En daar gaat je fijne geur.

Vermindering van angsten.

Van lavendelgeur wordt je trouwens ook lekker rustig. Het heeft een kalmerende en angstverminderende werking. Dat is wetenschappelijk bewezen – bij muizen dan. Maar er is geen reden om aan te nemen dat het ook niet bij mensen zou werken. Twee kanttekeningetjes: De angstverminderende werking gebeurt door het ruiken van de stof. Muizen waarbij de onderzoekers het reukvermogen hadden uitgeschakeld, kregen geen vermindering van hun angsten. En de onderzoekers hebben niet vastgesteld wat de beste hoeveelheid aan geurstoffen was, alleen dat het werkte. Dus er is nog wel wat werk te doen voordat we de diazepammetjes in de hoek kunnen gooien.

Lastige tuinplant.

Lavendelgeur vermindert dus angsten, maar er zijn situaties waar je er minder rustig van wordt. Namelijk als je hem als tuinplant hebt. Als je hem koopt als kleiner tuinplantje, dan is hij prachtig. Mooi, vol en grijsgroen. Met zachtpaarse aren. Was de geur er niet, dan werd je van de kleur alleen al rustig.

Maar na enkele jaren komt daar langzamerhand verandering in. Je mooie, lichtgrijze tuinplant blijft niet meer zo mooi. De onderste stengels worden kalig en geelbruin. Je planten ‘verhouten’. Die houtige stengels gaan ook nog naar buiten groeien en je planten worden niet alleen houtig, maar ook kalig, breed en vooral: rommelig. En daar houden we niet van, want het is Niet Netjes. Die plant moet dus kleiner. Dan wordt de snoeischaar gepakt en flink kort afgesnoeid.

Maar daar kan hij niet tegen, dan gaat hij dood. Dus gaat de plant er uit. Die mag de composthoop parfumeren. En dan gaan we maar naar het tuincentrum voor nieuwe lavendelplanten.

Nee, lavendel is geen makkelijke tuinplant. Vooral niet met snoeien. Snoei je te veel, dan snoei je hem dood. Snoei je te weinig, dan krijg je een houtige bos. Pffff! De onrust die je daarvan krijgt, doet het rustgevende gevoel van de lavendel bijna helemaal te niet….