Op vakantie naar Japan

Jaren geleden ging ik voor het eerst naar Japan. Eega had daar een groot congres in Kyoto en ik kon mee als accompanying person. Konden we er meteen een vakantie in Japan aan vastknopen. Railpass gehaald en een korte introductie in de Japanse taal met woordenboek aangeschaft en we waren er klaar voor.

In de tijd dat mijn eega de lezingen afliep had ik tijd om Kyoto een beetje te bekijken. Dat waren in mijn geval de tempels en altaren met daar omheen de Japanse tuinen en de bomen in de stad. Iedereen die iets over Japan gelezen heeft, heeft over die tuinen gelezen. Heel stijlvolle, strak gevormde tuinen met heel precies gesnoeide bomen en struiken.

Strak gesnoeide tempeltuinen

Ik liep daar niet rond als beginner. Ik was inmiddels als een redelijk ervaren boomdeskundige en zag dus onmiddellijk dat daar heel veel werk inzat, in die tuinen. Héél veel werk. Japanse tempeltuinen zijn op hun manier net zo strak als de Nederlandse ontwerpen voor kleine tuinen van ca 2000, maar ze zijn bepaald niet onderhoudsvriendelijk. Die hagen en speciaal gevormde struiken worden loeistrak gehouden en dat deden ze niet met de gemotoriseerde heggenschaar. Nee, ze hadden van die speciale, kleine snoeischaren. Er zat niet eens een veer op, zoals bij onze snoeischaren die automatisch opengaan. Net als bij een gewone schaar moet je ze niet alleen zelf dichtdoen, maar ook open.

Elke dag waren er wel mensen aan het werk in die tuinen en ik kon er uren naar kijken. Het ging allemaal zo precies. Ieder takje van een struik werd nagekeken en als het te lang was, werd het bijna tot op de millimeter afgeknipt. Dat is pas snoeien! Het was heerlijk om daar naar te kijken, in de veilige wetenschap dat ik zelf geen vinger hoefde uit te steken. Heerlijk ontspannen vind ik dat.

Ikebana: strakke bloemstukken

Een ander ding waar ik me mee bezig hield is Ikebana, Japans bloemschikken,.Met een minimaal aantal bloemen en takken werd een sober bloemstuk in elkaar gezet. Ook daar weer strakke vormen en simpele lijnen en werken in miniatuur.

Dat miniatuur begreep ik wel, zowel van de tuinen als van de bloemstukken. De appartementsgrootte in Japan wordt afgemeten in tatamimatten. Een tatamimat is 2×1 meter. Mijn vriendin had een appartement van maar liefst 6 tatamimatten en daar moest ze het mee doen. Kleine huizen, kleine tuinen. Kleine tuinen, kleine planten en struiken. Logisch.

Maar toen gingen we het gebergte in en daar was wilde natuur. Die was natuurlijk niet zo netjes als die gemanicuurde tuinen in de stad, zo is natuur niet. Maar toch, maar toch…Er was iets…

Gestileerde bloemen

Vooral de bloemen hadden iets….simpele lijnen en straks. Een niet onaanzienlijk aantal wilde bloemen was eenkleurig en had gestileerde lijnen die aan Ikebana deden denken. In het begin vond ik dat gewoon mooi – en grappig. Goh, die bloemen zijn net zo strak als de bloemen in de Ikebana. Wat een toeval.

Maar nu denk ik: is het toeval? Of hebben die gestileerde wilde bloemen stiekem toch de tuinstijlen beïnvloed? Per slot van rekening is Japan het land van de Japanse esdoorns, die daar ook in het wild voorkomen. En zijn die tuinstijlen en de Ikebana langzamerhand steeds strakker en gestileerder geworden? Ik weet het niet, maar het lijkt me zo maar dat dat kan. Zelfs die vreselijke Japanse Duizendknoop is erg stijlvol.