In de Parsonage Gardens in Didsbury, waar ik als vrijwilliger werk, word ik vooral gewaardeerd om mijn kennis. En ik vind het fantastisch om het team daar te helpen met mijn tuinkennis, maar soms is het minder leuk. Zoals de laatste tijd.

De Mimosa.

“Els. Kun je even meekomen?”, zei de coördinator van de tuin begin januari tegen me. “De Mimosa ziet er helemaal niet goed uit en ik vrees…” Hm, dacht ik. Toch niet de Mimosa, die elk jaar in februari zo schitterend geel bloeit en waar ik zo vrolijk van word? Helaas. Het wàs die Mimosa. Maar in plaats van zijn normale groene blaadjes en knoppen had nu alles een egaal bruine kleur…Dat is niet de kleur van een Mimosa die in februari eens lekker gaat bloeien. Dat is meer de kleur van een doodgevroren Mimosa.
Op zo’n moment word ik de Brenger van Slecht Nieuws en dat vind ik dan helemaal niet leuk, zeker als het gaat om een boom of plant waar ik zelf aan gehecht ben geraakt.

De Koolpalm

Twee weken later was het weer raak. De Koolpalm, die tot dan als kool gegroeid was, was omgeknakt. Nou, dat doen ze normaal niet. Als dat gebeurt, is dat geen goed teken. En zo ook hier. Het leek minder problematisch te zijn dan bij de Mimosa, want deze Koolpalm had twee stammen en de andere stam stond nog min of meer overeind.

Dit soort gebeurtenissen doet me wel prakkizeren over hoe de natuur ons toch weer verrast. Want die Mimosa, nou, we wisten dat dat een risico was. Die dingen zijn knap vorstgevoelig. Maar van de Koolpalm wordt in de catalogi beweerd dat hij winterhard is. Nou zou je kunnen zeggen, dat is hij toch, want één van de twee stammen is maar dood; maar mijn eigen Koolpalm en die in de helft van de tuinen bij mij in de buurt zien er ook niet erg florissant uit. Ze laten opeens allemaal hun bladeren hangen en niet op een goede manier.

’t Is de vorst…..of toch niet?

’t Is de vorst, hoor ik overal nu zeggen. Alleen, als je er nog eens goed over na gaat denken, dan is het al snel duidelijk dat vorst alléén niet de enige oorzaak kan zijn voor deze misère. Want vorig jaar februari heeft het hier behoorlijk hard gevroren (zeker -10 ’s nachts) nadat januari ongewoon warm was. Toen gaf de Mimosa, die trouwens knap beschut staat, geen krimp. Die stond gewoon vrolijk geel te bloeien. En van de zomer was hij gewoon groen. Ook de bij Koolpalmen was er geen een omgeknakt. En nu: flink wat schade. Ook bij de Fuchsias ziet het er niet goed uit. Ik heb elk jaar wel vorstschade, maar dit keer zit er geen enkel groen blaadje meer aan. Hoe kan dat nou? De ene vorst is blijkbaar de andere niet.

2022 was een gek jaar. Die hitte en die droogte afgelopen zomer hebben veel planten een klap gegeven. Maar dat is niet de reden dat ze nu het loodje leggen. Want niet alleen de zomer was gek, de herfst ook. Die was be-la-che-lijk warm. Ik liep in november nog in mijn zomerjas. Weliswaar met een trui aan, maar toch. In mijn zomerjas. In november. Nou, dat heb ik mijn hele leven nog niet gedaan. Zelfs niet de behoefte aan gevoeld. En die trui was niet eens een dikke trui, dat was een dunne.

Afharden!

Meteen daarna kwam december met plotseling temperaturen van -8 °C. En dan gaat het fout bij planten die uit een klimaat komen waar het normaal niet vriest. Want dat soort planten weten door hun biologische klok en doordat de dagen korter worden wel dat de winter er aan komt, maar dat de winter koud wordt weten ze alleen doordat de temperatuur geleidelijk naar beneden gaat. Gaat die niet naar beneden, dan komen ze in de problemen. Dan denkt hun systeem automatisch dat er weinig vorst komt. Als het dan opeens vriest, dan hebben ze geen verdediging. Die verdediging heet afharden: je systeem langzaam in de winterstand zetten.

Onze inheemse planten harden wel af. Dat doen ze elk jaar automatisch. Want de planten die dat niet deden, zijn er door moeder natuur tijdens de evolutie allang uitgewied. Onze planten zijn daardoor eind november voorbereid op plotselinge vorst en kunnen er wel tegen. Daarom gaan die niet dood en de Koolpalmen uit Nieuw-Zeeland wel. Ook al zegt men dat ze winterhard zijn.

De enige keer dat inheemse planten in de problemen komen is als het eind januari of in februari een aantal dagen achter elkaar 15 of 16 graden is en het daarná flink gaat vriezen. Dat is wel eens gebeurd en dan houden groenmensen hun hart vast. Want dan zijn onze inheemse planten alweer in lentestand en afharden hoort daar niet meer bij. Die vorstbescherming hebben ze dan al aan de wilgen gehangen.

En nu?

Nou ja, we zullen in april zien wie de winter hebben overleefd en wie afgevoerd moeten worden naar de composthoop. Hopelijk trekken de meeste Koolpalmen nog bij.

En die mooie Mimosa? Daarvoor gaan we toch een nieuwe neerzetten. Want het is een veel te leuke plant. Iedereen wordt daar als hij bloeit zo vrolijk van. Hopelijk kunnen we die dan een tijdje houden. Kunnen we straks weer lekker genieten van de gele bloemenpracht in februari. Als het weer zich tenminste een beetje gedraagt.