De Behangersbij*

De behangersbij

Doorgaans gaan de tuinverhalen in dit blog over mijn vader, maar mijn moeder heeft ook interessante dingen gedaan in haar leven. Na een opleiding als verpleegster (toen heette het nog niet verpleegkundige) en een huwelijk met vier kinderen, ging ze in haar latere leven toch weer werken. Een halve baan, om dat te kunnen combineren met de zorg voor de –inmiddels schoolgaande- kinderen en het huishouden. De verpleging, met die onhandige avond- en nachtdiensten en in die tijd alleen maar voltijdbanen, viel dus af.

Amanuensis (laboratoruim assistent) kon wel. Niet op een school, maar aan de universiteit dit keer, bij de vakgroep Farmacologie oftewel de kennis van medicijnen. Daar waren ze bezig met onderzoek naar mogelijk gebruik van wespengif als verdovingsmiddel. Sluipwespengif, niet dat smerige branderige goedje dat limonadewespen in je hand spuiten als ze je prikken. Die sluipwespen leggen hun ei in een prooi (vaak een rups). Die verdoven ze met dat gif. De rups gaat door met leven, maar wordt ondertussen zelf opgevreten door de larve van die sluipvlieg. Geen fijn verhaal, maar het was misschien nuttig voor het verdoven van mensen…dachten ze toen.

Insecten Sekte

Enfin, die sluipwespen moesten verzorgd worden en daar ging moeders, naar de Insecten Sekte, zoals wij kinderen het Farmacologisch Laboratorium van de Universiteit van Amsterdam plachten aan te duiden. Het woord Insecten Sekte was wat overdreven, maar het hoofd van de afdeling waar ze werkte was wel degelijk een insectenliefhebber, die veel verhalen kon vertellen over allerlei insecten. Over goudbijtjes, hele kleine solitaire bijtjes die in een zanderige omgeving leven en die metallic kleuren hebben. En over de Behangersbij.

Dus toen ik in de tuin van José Hortensiabladeren zag waar hele stukken blad uit waren, wist ik dat ze geen Enge Ziekte in haar planten had, maar dat in haar tuin Behangersbijtjes leefden. Leuk!

“Behangerbijtjes?”, zei José. “Behangen die dan?”

Nou en of die behangen. Het zijn solitaire bijtjes en ze zijn klein en onopvallend. Ik heb ze wel eens gezien, maar een eigen foto is tot nu toe niet gelukt. Ze hebben een beetje een afgeplat lijf en het achterlijf is aan de onderkant erg harig. Je hebt –zoals bij de meeste dieren – mannetjes en vrouwtjes. De vrouwtjes raken vroeg of laat bevrucht en dan begint het.

Secuur knip- en plakwerk

In de bodem wordt een gangetje gegraven. Als dat klaar is, begeeft mevrouw zich naar een plant die haar wel bevalt en daar begint ze in de bladeren ovale stukjes uit te knippen, langs de rand. Je krijgt dus vrij grote gaten in je bladeren, die altijd aan de rand zitten. Deze stukjes blad neemt ze met veel pijn en moeite mee naar dat zelf gegraven gangetje en daarmee maakt ze een soort trechtertje. Van ovale stukjes blad. In dat trechtertje legt ze wat stuifmeel dat ze verzameld heeft en daarin legt ze een ei.

Vervolgens maakt ze van nog wat stukjes blad een dekseltje waarmee het trechtertje wordt afgedekt. Het ei ligt dus niet een een kale, gronderige gang, maar in een klein kamertje in die gang, dat bekleed is met zachte blaadjes. Als ze klaar is en er is nog ruimte in het gangetje, dan bouwt ze er nog een kamertje – met weer een eitje – bovenop. Behangen, als het ware. Allemaal van dezelfde soort blad. Iedereen die zelf wel eens behangen heeft, weet wat ik bedoel.

Het grappige is, dat die bijtjes een voorkeur hebben voor één bepaalde plant, waar ze dan die blaadjes ‘regelen’. Vaak zijn de bladeren van Rozen de sigaar, maar bij José waren het dus de bladeren van de Hortensia ‘Annabelle’ en werden de Rozen met rust gelaten. Want heeft mevrouw Behangersbij eenmaal een behangetje uitgekozen, dan blijft ze bij hetzelfde dessin en dus plantensoort.

Bijenhotels met bloemetjesbehang

Mijn moeder vond het verhaal van de Behangersbij prachtig. En ik ook. Ik vond het geweldig om daarvan de sporen in de tuin te zien en te weten dat met die blaadjes een gaatje in de grond liefdevol behangen werd.

Behangersbijen zitten trouwens regelmatig in bijenhotels. Als je een gaatje van je bijenhotel volgepropt ziet met blaadjes, dan weet je: Ik heb ze ook. Af en toe gebruiken ze ook de blaadjes van bloemen voor hun behang. Dat is dan weer iets minder. Maar ja, je moet voor de biodiversiteit wat over hebben!

Dus kijk je planten na, want misschien huist dit schattige kleine bijtje ook wel in jouw tuin! Ik hoor het graag!

Behangersbij

 * Deze foto’s zijin ter beschikking gesteld door Pieter van Breugel, waarvoor hartelijk dank.

Pieter schrijft ons verder: “Eerst even een opmerking vooraf. Je schrijft ‘de behangersbij’ maar die bestaat niet, want met ‘behangersbij’ praat je over een aantal verwante soorten bijen van het genus Megachile. ‘De honingbij’ bestaat wel, want dat is maar één soort, Apis mellifera. De twee foto’s zijn van de behangersbijensoort die tuinbladsnijder (Megachile centuncularis) wordt genoemd.

Meer over behangersbijen vind je in mijn ‘Gasten van bijenhotels’ (zie www.bestuivers.nl/publicaties hoofdstuk 11. In dat boek vind je veel meer insecten die ook in jullie tuin zouden kunnen voorkomen”.

Ik zou het leuk vinden als dit blog je heeft geïnspireerd. Zou je dat met mij willen delen?

Kun je nog wat hulp gebruiken bij natuurlijk tuinieren en zou je meer willen weten over de planten en dieren in jouw tuin, geef je dan op voor onze Persoonlijke en Interactieve Tuinkalender, afgekort PIT.

Facebook
Pinterest

4 Reacties op “De Behangersbij*

  1. Hallo Els,
    Je blogs zijn altijd leuk om te lezen. Ook nu weer interessant om wat meer te leren over de werkwijze van bepaalde bijen😊

  2. Hoi Els, ik wist dit nog niet. En vol verbazing hoorde ik dit weekend dat mijn moeder (86) een behangersbij heeft in haar bloempot op de buitentafel. Ze wist niet wat het voor insect was dat steeds in het watergaatje van de bloempot kroop, en ik dacht meteen aan jouw blog. Ze heeft er zelfs foto’s van kunnen maken!
    Dank je wel!

  3. Ik was op vakantie in Italië en zag op de Agriturismo waar wij verbleven ineens ook sporen van een behangersbij. Deze had duidelijk voorkeur voor de rozenblaadjes. Zo leuk om dit te herkennen en ik zag de afgeknipte blaadjes al liefdevol in een gangtje liggen met daarop een eitje. Mooi beeld.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *