Het wonder van de biologische klok

Het wonder van de biologische klok

Ha! Als jullie dit te lezen krijgen is het 10 februari en beginnen de eerste tekenen van de lente al te komen. De sneeuwklokjes staan bij ons in de Parsonage Gardens massaal te bloeien en ook de krokusjes komen eraan. Mijn winterslaap-gevoel begint dan ook te verdwijnen: Het wordt ECHT langzamerhand LENTE!

Experiment

Door die Krokusjes en Sneeuwklokjes weet ik dat het lente wordt, maar als ik die niet zou zien en het niet met mijn verstand zou weten, dan zou ik nog steeds het lente-gevoel over me krijgen. Dat komt door de biologische klok. Hoe dat precies werkt weten we ook niet helemaal, maar dat hij bestaat hebben ze ooit aangetoond met een merkwaardig experiment. Een aantal vrijwilligers liet zich ruim een week opsluiten op een plek waar ze vrijwel geen contact hadden met de buitenwereld. Ze hadden in ieder geval geen daglicht en geen andere zaken, waaruit ze konden opmaken hoe laat het was. Dus geen horloges en wekkers, maar ook geen televisie. Wel videobanden en boeken en platen, zodat ze zich niet hoefden te vervelen. Overigens konden de onderzoekers zien wanneer het licht aan en uitging en wanneer er gekookt werd en zo.

Na enkele dagen gebeurde er iets merkwaardigs. Langzamerhand kregen de deelnemers, die dus helemaal zelf bepaalden hoe laat ze gingen slapen, eten en opstaan, een dagritme van 25 uur. Dat was wel een beetje onverwacht, want waarom nu 25 uur? Niemand weet het. Het was wel duidelijk dat het daglicht ervoor zorgde dat de klok bijgesteld werd naar een 24 uursritme. Dat daglicht heeft dus een grote invloed op ons.

Voor de gek houden

Maar niet alleen op ons, ook op planten. Dat is wat moeilijker te testen, want planten kun je wel in een donkere grot zetten, maar ze doen niet het licht uit om te gaan slapen. Bovendien hebben planten licht nodig om te kunnen eten, dus dat gaat niet lang goed.

Kwekers, die de meest gekke dingen verzinnen om maar de planten te kunnen kweken die ze willen hebben, hadden allang ontdekt dat planten een biologische klok hebben. Meestal door toeval. Zo van: “Deze plant in een pot moet ik nu even opslaan tegen de kou, maar ik heb binnen geen plek meer. Nou ja, dan maar in het schuurtje.” Toen de kou over was en de plant plotseling in het licht kwam, begon hij opeens te bloeien. De onderzoekers onder de kwekers wilden haarfijn weten hoe het zat en kwamen er zo achter dat –bijvoorbeeld- de Kerstster een aantal lange nachten achter elkaar nodig had om bloemen te kunnen maken. Zodat hij –in de Andes- zeker weet dat hij in het vroege voorjaar bloeit. Maar als je dat weet, dan kun je je Kerstster ook eind oktober met opzet in het schuurtje zetten. Als je dat een beetje uitkient en alleen maar naar binnen gaat om water te geven, bloeit die Kerstster gegarandeerd met kerstmis. Hij denkt dan dat het lente is. Met deze truc heb je hem voor de gek gehouden. Als je hem buiten laat staan –en hij niet bevriest- bloeit pas in het voorjaar.

Star of flexibel

Niet iedere plant is daarin even star. Zo heb je de Amberboom (Liquidambar styraciflua), die bij ons in de herfst prachtig verkleurt en daarna kaal wordt, vanwege de winter. Maar in Australië, in de staat Victoria, doet hij dat niet. Daar blijft hij het hele jaar groen. Want, zo denkt de Amberboom, “Ik zal me daar gek wezen. Het is hier het hele jaar lekker warm. Dan ga ik die bladeren toch niet laten vallen en nieuwe maken? Veel te veel werk en zonde van de energie die ik anders, met bladeren, kan opvangen. Ik laat ze er hier gewoon aan zitten. Net als de Eucalyptus doet.”

De rivierberk is daarin veel starrer. Dat zag ik toen ik een keer in juli in Brisbane, in Queensland, was. Daar is het dan winter, maar de winter in Brisbane is wel korte broekenweer. Die is nog een stuk warmer dan de winter in Victoria. En daar in Brisbane zag ik, tussen de tropische groene bomen en bloemen, opeens kale bomen. “Ach”, was mijn eerste gedachte, “zouden die dood zijn?” “Maar nee!” Dacht ik daarna. “Het is winter! Ze zijn gewoon kaal!”

Zomer of winter

En zo was het. De starre Berken vonden dat het winter was, en in de winter verlies je je bladeren. Met de redenering va de Amberboom hadden ze niets te maken. Winter is winter, ook al is het 20 graden buiten. Even later zag ik een rijtje Watercipressen staan. Ook kaal. Om dezelfde reden. Aan de naalden onder de bomen te zien hadden die ook nog een mooie herfstkleur gehad, bij 22 graden in de schaduw.

Hoe wisten ze dat het winter was, met al die zoele temperaturen? De biologische klok. Het is een merkwaardig ding, die biologische klok, maar hij regelt ondertussen wel van alles. Ook bij planten.

De biologische klok

Ik zou het leuk vinden als dit blog je heeft geïnspireerd. Zou je dat met mij willen delen?

Kun je wel wat hulp gebruiken bij natuurlijk tuinieren? Wil je meer weten over de planten en dieren in jouw tuin? Wij helpen je hier graag bij!
Wij hebben een zeer waardevolle Persoonlijke en Interactieve Tuinkalender ontwikkeld, afgekort PIT, met online support.
>>Hier kun je zien wat PIT jou kan bieden<<

Facebook
Pinterest

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *