Zo langzamerhand weet iedereen het wel zo’n beetje. Bijen zijn belangrijk voor de bestuiving van planten en als er geen bijen zijn, dan is ons eten een probleem. Die bijen, wild of tam, zijn heel belangrijk voor ons eten en we gaan het zeker merken als ze er niet meer zouden zijn. Dat wordt dan een leven zonder tomaten en komkommers en courgettes en paprika, om maar eens wat te noemen. Ik weet niet hoe het met jou zit, maar dat zou ik wat saai vinden.
Maar hoe zit het eigenlijk? Hoe belangrijk zijn die bijen (wild of niet, hommels inbegrepen)?
Voortplanting
Wij mensen kunnen naar elkaar toe gaan om sex te hebben en zo voor nakomelingen te zorgen, maar planten zitten met hun wortels in de grond en dat gaat dus niet. Dus moeten planten wat anders verzinnen en dat hebben ze gedaan, want anders waren ze lang uitgestorven.
De oudste planten van de wereld zijn de coniferen, zoals de Den, de Spar, de dwergcypres, de Taxus, de Thuja etc. Coniferen zijn al heel lang op de wereld. Die maken zich nergens druk over. Hoppakee, zaad in de wind gooien en we zien wel waar het schip strandt. Dat zaad dat heet stuifmeel en dat zijn de beruchte pollen. Als je maar genoeg pollen de wereld in gooit, zo is de redenering, dan komen er vast enkele pollenkorrels op een vrouwelijke stempel terecht en komt er zaad. En dat werkt.
Nou en? Krijgen we daar eten van? Nou en of. Wel eens gehoord van pijnboompitten? En ook bij Hazelaars, die van de hazelnoten, gaat de bestuiving door de wind.
Havermout
Grassen doen het ook zo. Miljoenen pollen gaan de lucht in, in juni. Heel vervelend voor hooikoortslijders die last hebben van die graspollen. Maar we kunnen niet zonder grassen. Want dat zijn niet alleen de grassen van je gazonnetje. Koren, rijst, rogge, haver en gerst zijn ook grassen. Als die er niet zijn is er geen brood, geen rijstgerechten of rijstepap, geen roggebrood, geen havermout en haverkoeken en geen bier. Da’s toch een beetje minder. Nou zal dat bier me worst wezen, maar het schijnt dat de helft van de Nederlandse bevolking daar anders over denkt. Maar daarvoor hebben we geen bijen nodig.
Als we geen bijen meer hebben, kunnen we dus altijd nog havermout eten. Of kaal brood. Of rijst.
Maar moeder Natuur heeft graag een backup plan. Voor je weet maar nooit. Want dat windbestuiven is wel leuk, maar wat nou als er geen wind is? Dat gebeurt soms. Hoe krijg je dan de pollen bij de stempels? En daar komt de bij om de hoek kijken (en de hommel), in het begin natuurlijk alleen wilde soorten, want Homo sapiens (wij dus) bestond nog niet. Dus de kasten met honingbijen ook niet.
Verleiden met bloemen
Omstreeks deze tijd kwamen langzamerhand de bloemen die wij kennen in de wereld. Met nectar om de bijen te verleiden om de bloemen te bezoeken (want anders gaan ze naar de concurrent). Tijdens het bezoek plakt het pollen aan hun haren en dat nemen ze weer mee naar de volgende bloem. Heel handig. De strategie was hardstikke succesvol, want het barst tegenwoordig van de planten met bloemen. Zoals de tomaten, de paprika, de komkommer, de courgette, de appels, de peren, de bessen en ga zo maar een tijdje door. Heel veel wat het leven smakelijk maakt heeft bijen nodig om bevrucht te kunnen worden. Als de bijen er echt niet meer zijn, komen we misschien niet helemaal om van de honger, maar hebben we wel een heel groot probleem.
En bovendien…Wij mogen dat misschien niet willen weten in de moderne tijd, maar wij hebben fruit nodig om te kunnen overleven. Als we dat niet hebben, gaan we veel eerder dood. Niks geen 80-jarigen of zelfs 100-jarigen, eerder 40-jarigen.
En het landschap wordt ook heel saai, want alle bloemen verdwijnen. Als er geen bijen meer zijn, hoeven die ook niet meer verleid te worden door al die mooie bloemen. Die bloemen zijn er niet voor ons, die zijn er voor hen. Dus die gaan weg. De windbestuivers, zoals de coniferen, de windbestoven loofbomen en de grassen blijven over. Saai, saai, saai. En met massa’s pollen, want voor windbestuiving heb je veel meer nodig dan voor bijbestuiving. Dus meer hooikoorts. Hm.
Nee, laten we maar zuinig zijn op onze bijen. Het leven is veel beter met, dan zonder ze.
Ik zou het leuk vinden als dit blog je heeft geïnspireerd. Zou je dat met mij willen delen?
Kun je wel wat hulp gebruiken bij natuurlijk tuinieren? Wil je meer weten over de planten en dieren in jouw tuin? Wij helpen je hier graag bij!
Wij hebben een zeer waardevolle Persoonlijke en Interactieve Tuinkalender ontwikkeld, afgekort PIT, met online support.
>>Hier kun je zien wat PIT jou kan bieden<<
Ook geven wij met enige regelmaat gratis het webinar “Snoeien”. De kennis uit het webinar kun je direct toepassen in je eigen tuin waarmee je zelfverzekerd je bomen en struiken kunt snoeien.
>>Hier kun je je direct opgeven<<
4 Reacties op “Wat als er geen bijen zijn”
afgelopen winter heb ik mijn tuin laten vernieuwen met de opdracht Planten voor bijen en vlinders. Het is wonderbaarlijk hoeveel bijen mijn tuin nu weten te vinden. De vlinders vallen wat tegen, ondanks de vlinderstruiken. Maar alles is nieuw in mijn tuin en mijn buren aan mijn linker kant hebben een “moderne” tuin. Dat is kunstgras, veel steen en een zwembad onder een houten vloer, dus misschien weten de vlinders mijn tuin nog niet te vinden.
Jammer vind ik dat veel van mijn planten niet in de plantenlijst voorkomen, want ik heb best wel wat moeite met hun onderhoud. Ik zoek ze wel op op internet, maar dat is dat blijft toch een gezoek en als ik het even vergeten ben, moet ik weer zoeken. Maar ik ben al een poosje niet meer wezen kijken naar de plantenlijst, zal ik weer eens gaan doen. Misschien staan mijn planten er nu wel tussen.
Beste Liesbeth,
Kun je ons de namen van de planten mailen die niet in de plangtenlijst voorkomen, maar wel in jouw tuin?
Dan zullen we deze op de prioriteitenlijst zetten en voorrang geven bij het uitbreiden van de Persoonlijke Interactieve Tuinkalender.
Hartelijke groet,
Jose Couenberg
Ik ben wel benieuwd naar de onderbouwing van het nodig hebben van fruit als mens zijnde. 40 jaar korter leven zonder dit voedingsmiddel vind ik nogal een redenering, dus zou ik de bron wel graag willen lezen.
Hallo Josella,
Het is inderdaad nogal een redenering. Ik heb nogal lopen twijfelen of ik er geen 60 jaar van zou maken, maar besloot er toch 40 jaar van te maken, om de volgende redenen:
– 1. Het is een blog, geen wetenschappelijk artikel en overdrijven mag (heet een ‘hyperbool’);
– 2. Ik las ergens (maar weet helaas niet meer waar) dat de gemiddelde leeftijd in de Middeleeuwen in de steden 40 jaar was; nu ik dit schrijf besef ik dat ik geen rekening heb gehouden met de godsdienst- en andere oorlogen en de pest, die in die tijd nogal hebben huisgehouden en de gemiddelde leeftijd flink omlaag brachten;
– 3. In ‘Doctors of Amsterdam’ van Annet Mooij, AUP 2002, staat: The English epidemiologist Thomas McKeown cites the wider availability of food and more nutritious meals as the prime cause of the fall in European mortality rates.
– 4. Ik ben uitgegaan van een voeding zonder de potjes, pilletjes en voedseltoevoegingen van de voedingsindustrie.
– 5. Volgens NPO-NIPO was de gemiddelde leeftijd in 1900 44 jaar (over de hele wereld, vermoed ik, dat stond er niet bij). https://npokennis.nl/longread/7844/worden-we-binnenkort-allemaal-100. Het CBS heeft pas levensverwachtingscijfers vanaf 1950, dus dat hielp niet (70,3 jaar voor mannen, als je het wil weten).
– 6. Harde cijfes zijn zeer moeilijk te vinden.
De vleesindustrie hamert nogal op het belang van vitamine B12 voor onze gezondheid en dat is ook zo. Vitamines zijn essentieel en als je ze niet krijgt, dan gaan er veel dingen fout. Maar dat geldt net zo goed voor vitamine C, waar je fruit voor nodig hebt. Zonder vitamine C krijg je scheurbuik. In Engeland – berichtte de Big Issue niet zo lang geleden – is scheurbuik zeldzaam, maar is toch toegenomen van 71 gevallen in 2010-2011 tot 171 in 2020-2021. Scheurbuik! En ik dacht dat dat wel uitgestorven zou zijn. In Engeland komt dat door de armoede: Als je moet kiezen tussen je gasrekening betalen en eten, dan ga je je niet druk maken om wel of niet genoeg vers fruit. En er zit doorgaans geen vers fruit of verse groenten in de pakketten van de voedselbank in Engeland. Scheurbuik is trouwens dodelijk als je er niks aan doet.